Невработеноста во Европа падна под нивото пред пандемијата, но значителен и огромен раст на платите оваа година не се чини веројатен – иако високата инфлација ја ослабна куповната моќ на работниците, изјавија економисти и политичари, цитирани од The Wall Street Journal.
Уделот на невработените во еврозоната беше 7,3 отсто во октомври, под нивоата од 8,6 отсто пријавени во септември 2020 година. Релативно малата промена во нивниот број главно се должи на владините програми насочени кон заштита на работните места. Според нив, државите практично им плаќаа на бизнисите да ги задржат своите вработени за време на пандемијата – иако немаше работа за второто – покривајќи значителен дел од нивните плати.
Едно време, овие програми поддржуваа десетици милиони работници во еврозоната, но оттогаш беа намалени поради економското закрепнување.
Но, бидејќи многу вработени имаа работа, но немаа многу работа, економистите велат дека бројот на одработени часови е подобар водич за состојбата на пазарот на трудот. Овие податоци покажуваат дека работниците во еврозоната работат 2 отсто помалку часови во третиот квартал од 2021 година отколку во последните три месеци од 2019 година. Според многу економисти, тоа значи дека бизнисите можат да го зголемат своето производство без да мора да ги зголемат платите за да привлечат нов персонал.
Од крајот на третиот квартал на 2021 година, бројот на заразени со Ковид-19 во монетарната унија значително се зголеми, што доведе до нови мерки и повторна потреба од програми за поддршка на вработувањето, како и до зголемување на „јазот“ на пазарот на трудот.
Во ноември, во Германија имало 608.000 луѓе чии работни места биле спасени благодарение на владините програми, според Институтот „Ифо“ – при 598.000 во октомври и 6 милиони во април 2020 година.
Засега, зголемувањето на платите останува скромно и покрај намалувањето на невработеноста. Според Евростат, стапките на час пораснале за 2,5 отсто во третиот квартал од 2021 година во споредба со истиот период минатата година. За споредба, во САД растот беше 4,5 отсто во 12-те месеци до крајот на септември. А разликата најмногу се должи на владините програми во Европа, велат економистите.
Бидејќи работниците чии плати беа покриени со програмите останаа на старите позиции, побарувачката за нови вработени во Европа не го достигна нивото во САД. За возврат, ова создаде помалку можности за работниците да бараат повисоки плати.
Покрај тоа, уделот на Европејците кои работат или бараат работа се намалува помалку отколку во САД. Во најголемата економија, стапката на вработеност во јуни 2021 година изнесува 61,6, со 1,7 процентни поени помалку отколку во декември 2019 година. Во еврозоната таа беше 64,3 отсто во вториот квартал од 2021 година, што е пад од само 0,6 процентни поени споредено со последните три месеци од 2019 година
И додека пазарот на труд во Европа има повеќе „луфта“ отколку на крајот на 2019 година, инфлацијата е далеку повисока. Засега, сепак, Европската централна банка вели дека не гледа таканаречени „несакани ефекти“ – или работници, кои се залагаат за повисоки плати за покривање на изгубената куповна моќ поради повисоките цени. Што пак ќе ги натера бизнисите да ги зголемат цените за да ги покријат зголемени трошоци за работна сила.
Ова е една од причините зошто централната банка ја продолжи својата програма за купување обврзници во 2022 година и сигнализираше дека зголемувањето на каматните стапки оваа година е малку веројатно. Во исто време, во САД, централната банка веќе планира да го прекине купувањето на обврзници во март, како и да ги зголеми каматните стапки оваа година.
Сепак, ЕЦБ признава дека ако инфлацијата остане подолго над целта од 2 отсто, поголема е веројатноста работниците да побараат зголемување на платите. Во средината на декември, централната банка прогнозираше дека зголемувањето на цените во просек ќе биде 3,2 отсто во 2022 година. Во септември прогнозата беше 1,7 отсто.
