Војната во Украина ги уништува глобалните енергетски пазари и краткорочните напори на земјите ширум светот да се намалат емисиите на стакленички гасови. Континуираната избезумена побарувачка за неруски енергетски залихи, особено во Европа, ќе ги задржи глобалните емисии на јаглерод, предупредуваат повеќето експерти за животна средина. Барем на краток рок, ваква е сликата. Главната причина е јасна. Употребата на јаглен денес расте насекаде.
Во исто време, руските тешки индустрии, како што се челикот и металите, сега не можат да користат увезени технологии за намалување на емисиите, бидејќи Западот продолжува да ги заострува санкциите против Москва поради инвазијата на Владимир Путин на Украина.
Русија е четвртиот најголем извор на јаглерод диоксид во светот. Во октомври 2021 година, Москва објави цел за нулта емисија до 2060 година.
Главниот метод на Русија да го постигне ова ќе биде удвојување на обновливите извори на енергија и драстично менување на шумарството, промена на глобалните енергетски пазари и трговските текови. Веројатно засекогаш, Европа сфати дека не може да остане зависна од Русија за голем дел од снабдувањето со енергија и ги бара сите можни алтернативи за да го замени увозот на руска нафта, природен гас и јаглен.
И додека Европската унија ги удвојува нивоата на обновлива енергија за на крајот да ги замени на долг рок фосилните горива од Русија, краткорочните решенија за енергетската криза вклучуваат одржување на сите алтернативи на масата, вклучително и одложување на постепеното исфрлање на јагленот во некои земји.
Грција, на пример, планира да ги засили напорите за истражување на природен гас во обид да ја намали зависноста од 40 отсто од рускиот гас и ќе го удвои своето производство на јаглен во следните две години за да ја намали употребата на рускиот природен гас.
Војната во Украина ја принуди Европа да се откаже од зависноста од руските фосилни горива, но додека обновливата енергија не стане навистина широко распространета алтернатива на овие горива, ЕУ ќе се стреми да набавува фосилни горива надвор од Русија, вклучително и со значително зголемување на увоз на течен природен гас.
Идеално, Европа би сакала да биде независна од какви било фосилни горива, без оглед на изворот, но на краток рок има премал избор освен да ја зголеми употребата на неруска нафта, гас и јаглен.
На други места во светот, како што се Кина и Индија, кои исто така се најголеми светски загадувачи, енергетската безбедност има јасен приоритет пред краткорочните напори за намалување на емисиите. Напротив, употребата на јаглен драстично се зголемува во овие земји поради нестабилни и рекордно високи цени на природниот гас.
Во Русија, напорите за декарбонизација се во застој. Финансиските и технолошките пречки поради санкциите и напуштањето на западните компании, вклучително и оние со искуство во помагање во декарбонизација на индустриите, ќе ги одложат обврските на Москва за намалување на емисиите. И затоа што западните компании бараат алтернативи на руските стоки, руската индустрија има мал поттик да го намали загадувањето.
„Овие стимулации за развој на обновливи извори, за развој на енергетска ефикасност – тие едноставно ќе исчезнат“, изјави за Блумберг Татјана Митрова, експерт во Центарот за глобална енергетска политика на Универзитетот Колумбија.
„Зошто да инвестирате во заштеда на енергија ако горивото е толку евтино, а во исто време веќе немате пристап до енергетски ефикасни технологии?“, реторички прашува Митрова.
Во 2021 година, глобалните емисии на јаглерод поврзани со енергијата скокнаа на највисокото ниво досега забележано, објави Меѓународната агенција за енергија во март. Причината: светот многу се потпираше на јаглен за да го напојува своето економско закрепнување по пандемијата.
Штетните емисии би можеле да се зголемат уште оваа година, бидејќи светот е фокусиран на енергетската безбедност. Остануваат долгорочните планови за нула загадување за развиените економии, како оние на ЕУ и САД. Но, на краток рок, напорите да се обезбеди електрична енергија и греење и да се намалат сметките за потрошувачите може да доведат до неуспех во глобалните напори за намалување на емисиите на стакленички гасови.
