Економската активност за првото тримесечје оствари солидна стапка на раст од 3,9%, нешто посилен во однос на очекувањата, беше истакнато на редовната седница на Комитетот за оперативна монетарна политика на НБРМ, на која беа разгледани состојбите во банкарскиот сектор, движењата на меѓународните и домашните финансиски пазари и најновите макроекономски показатели, во контекст на поставеноста на монетарната политика.
Најновите индикатори во реалниот сектор упатуваат на понатамошно задржување на поволните трендови и во текот на второто тромесечје од годината, чијашто динамика е слична на оцените во априлските проекции. И понатаму не се очекува раст што ќе биде доволно силен за да предизвика поголеми нерамнотежи во економијата во форма на инфлациски притисоци и позначајно влошување на надворешната позиција.
Најновите податоци за инфлацијата во јуни 2014 година покажуваат засилување на годишниот пад на цените (од -0,6% во мај на -1,1% јуни). Растот на базичната инфлација на годишна основа се стабилизира на нивото од мај (од 0,7% на годишна основа). Овие движења, како и надолните корекции во очекувањата за дел од увозните цени, даваат индикација за помали притисоци врз инфлацијата од очекуваните.
Од друга страна, присутни се и нагорни ризици, како што е извесното поскапување на енергијата, лебот и тутунот во јули, како и ризиците поврзани со светските цени на енергијата (заради геополитичките тензии во Ирак и Либија) и храната (заради евентуалните ефекти од поплавите во земјите од регионот). Сепак, оценките на НБРМ се дека во билансот на ризици, во поглед на проектираното движење на цените, и натаму доминираат надолните ризици. Според последните расположливи податоци, девизните резерви забележаа пад, којшто е повисок од проектираниот за вториот квартал, но анализирано преку показателите на адекватност на девизните резерви, тие и понатаму се движат во сигурна зона, односно укажуваат на доволно ниво на девизни резерви за справување со евентуални, непредвидени шокови.
Податоците за кредитниот пазар за мај 2014 година покажуваат значително забрзување на кредитните текови во текот на месецот, во поголем дел насочено кон корпоративниот сектор. Кредитните текови се нешто подобри од очекуваното во рамки на последните проекции. Од друга страна, динамиката на раст на депозитната база е умерена и нешто послаба од очекувањата. Однесувањето на банките на кредитниот пазар сигнализира постепено подобрување на очекувањата на банките и нивните оцени за ризичниот профил на кредитната побарувачка. Воедно, овие движења укажуваат и на преносниот ефект на досегашното монетарно олабавување врз кредитната активност. Сепак, во услови на неизвесен амбиент, и натаму се присутни надолните ризици околу кредитирањето на приватниот сектор, заради што треба време за да се оцени постојаноста на позитивните придвижувања на кредитниот пазар.
Општо земено, најновите оцени на НБРМ не упатуваат на големи промени во амбиентот за спроведување на монетарната политика. Се очекува показателите за адекватност на девизните резерви и натаму да останат во сигурна зона. Инфлацијата значително забавува, економскиот раст е солиден, додека остварените и оценетите поместувања на кредитниот пазар сугерираат на можност за постепено слабеење на надолните ризици поврзани со динамиката на кредитната активност. При вакви поволни економски услови, НБРМ во следниот период главно ќе биде насочена на следењето на остварувањето на проектираната патека на девизните резерви и случувањата на девизниот пазар и ќе ја приспособува монетарната политика соодветно на тоа.
Како и претходно ризиците за основното макроекономско сценарио главно се од надворешна природа и се поврзани со евентуалните промени во динамиката на заздравување на глобалниот економски раст и растот на светските цени на енергијата и храната. Како фактор на ризик остануваат ефектите од случувањата поврзани со конфликтот во Украина, поплавите во регионот, како и новонастанатите случувања во Ирак и Либија.
Ризиците од овие случувања може да се остварат преку нестабилност на цените на енергентите и на житните производи, а воедно може да влијаат и врз очекуваното економско закрепнување, што наметнува потреба од постојано следење на настаните.
На глобален план, во јули ЕЦБ објави детаљни карактеристики на новиот инструмент (целни долгорочни операции за рефинансирање), чијашто примена се очекува да придонесе за подобрување на преносот на олабавените монетарни услови во реалната економија и намалување на трошоците за финансирање, како на банкарскиот така и на корпоративниот сектор. Во однос на американската економија, по падот на активноста во првиот квартал од годината, високофреквентните показатели упатуваат на подобрени остварувања во вториот квартал, а постојано подобрување бележи и пазарот на труд.
Во домашната економија, ликвидноста на банките во јуни се задржа на стабилно ниво, а банките ги користеа расположливите депозити кај Народната банка за надминување на краткорочните ликвидносни флуктуации под влијание на автономните фактори. Во јуни, банките активно тргуваа на пазарот на неколатерализирани депозити, а умерена трговска активност имаше и на секундарниот пазар. На девизниот пазар, движењата беа под влијание на вообичаени сезонски фактори.
