Улогата на криптовалутите, особено на биткоинот, беше една од главните теми во наметнувањето санкции кон Русија и последователните превирања на финансиските пазари. Отворени се три прашања за тоа како се користат криптовалутите и каква е нивната иднина.
Дали санкциите можат да се заобиколат со помош на крипто?
По инвазијата на Украина, Русија беше „бомбардирана“ од голем број економски санкции кои имаат за цел да ја отсечат таа земја од глобалниот финансиски систем.
Западот ги избрка клучните руски банки од меѓубанкарскиот платен систем SWIFT и замрзна половина од девизните резерви на руската централна банка. Санкциите доведоа до остар пад на вредноста на руската рубља.
Сето ова предизвика дебата за тоа дали криптовалутите, особено биткоинот, можат да послужат за избегнување на економските санкции. Имено, биткоинот и другите дигитални валути се децентрализирани, што значи дека не се издаваат или контролираат од централна институција како што е централната банка. Кога крипто се испраќа до други корисници, тоа не поминува низ традиционалните финансиски патишта.
Но, постојат голем број на предизвици. Прво, блокчејн, технологија која поддржува биткоин, е јавна дигитална книга ( ledger)) што се користи за снимање на трансакции. Затоа, можно е лесно да се следи движењето на средствата од една на друга сметка, што не ја прави добра алатка за избегнување санкции.
„Најголемата заблуда за криптовалутите е дека тие не можат да се следат и првенствено се користат за сомнителни цели“, изјави за CNBC Виџај Ајар, потпретседател за корпоративен развој и меѓународна размена на криптовалути Луно.
Дополнително, тој истакнува дека криптовалутите сè уште се само мал дел од глобалниот пазар на валути, па затоа е тешко да се префрлат големи суми пари во дигитална форма.
Крипто-индустријата исто така вели дека е во нејзин интерес да прави сè според законот.
„Не е важно дали вашата компанија работи со долари, криптовалути, злато, недвижен имот или дури и нефинансиски средства. Мора да се почитуваат законите за санкции. Затоа ги проверуваме луѓето кои се регистрираат за нашите услуги и блокираме трансакции од IP адреси кои би можеле да припаѓаат на санкционирани поединци или ентитети“, рече Брајан Армстронг, извршен директор на менувачницата за криптовалути и паричник на Coinbase.
Сепак, по рускиот напад на Украина, дојде до скок во трансакциите од рубљата до биткоинот и врзувањето, таканаречениот stablecoin поврзан со американскиот долар. Сепак, се чини дека тоа се обични Руси кои користат крипто како спас додека домашната валута им пропаѓа.
Дали биткоинот станува безбедно засолниште како златото, доларите или швајцарскиот франк?
Со години, поборниците на биткоинот ја нарекуваат валутата „дигитално злато“. Се сметаше дека стана безбедно засолниште за капиталот во време на економска криза, исто како што е злато. Таа теорија не држи вода во последниве години бидејќи биткоинот делуваше како ризично средство.
Со избувнувањето на војната во Украина повторно се појавија истите гласови, но реалноста досега не ги поддржува.
„Се појавија неколку различни публикации за тоа дека биткоинот го враќа својот статус на безбедно засолниште. Воопшто не се согласувам со тоа. Безбедно засолниште е средство кое ја задржува својата вредност во време на турбуленции на пазарот. Крипто се распродаде агресивно бидејќи беше јасно дека ФЕД ќе ги зголеми каматните стапки побрзо од очекуваното. Тоа не е дефиниција за безбедно засолниште“, рече Лукс Тиагараја, шеф на тргување во компанијата за крипто финансиски услуги на BCB Group.
Дали блокчејнот ја докажа својата корисност?
Застапниците на криптовалутите често истакнуваат дека блокчејнот овозможува ефикасни и следени трансакции. Една од причините е што нема посредници во готовинскиот тек, за разлика од традиционалните финансиски трансакции.
Но, многу криптовалути сè уште страдаат од високи такси и бавни стапки на трансакции.
Меѓутоа, со избувнувањето на војната, Украина почна да прима донации преку криптовалути за финансирање на својата војска. Киев собра повеќе од 50 милиони долари преку крипти, според аналитичката компанија Elliptic.
Примањето донации преку традиционалното банкарство би можело да биде потешко, со оглед на високите трошоци за испраќање пари во странство. Исто така, може да биде потребно долго време Украина да ги добие парите.
„Кога инфраструктурата ја нема или постои загриженост за тоа колку брзо нешто може да помине низ традиционалниот банкарски систем, се додека имате интернет и компјутер, можете да работите со дигитални валути“, рече Гарик Хилеман од Лондонската школа за економија, пишува Tportal.hr.
