Кина веќе не може да се надева на позицијата на најголемата светска економија. Индија ќе ги надмине Јапонија и Германија. И иако Соединетите Американски Држави сè уште се на врвот – грубото будење во секторот на недвижности може да ја разниша досега отпорната економија.
Светскиот економски пејзаж ќе биде обележан со големи превирања во наредните децении, изјави поранешниот висок советник и заменик директор на Меѓународниот монетарен фонд (ММФ) и соработник на Американскиот институт за претпријатија, Дезмонд Лахман, во интервју за Bloomberg Adria Connect.
Јапонија го загуби статусот на трета најголема економија во светот, откако забележа уште еден квартал во рецесија во последниот квартал од 2023 година. Слабата домашна потрошувачка во светло на глобалната инфлација дополнително ја усложнува одлуката на Банката на Јапонија за првото зголемување на каматните стапки од 2007 година, што се очекува во април оваа година, според Bloomberg Adria.
Во исто време, падот на јенот на најниските нивоа од ноември се заканува да го поттикне инфлацискиот притисок во наредните месеци. Пред две години јапонскиот јен се тргуваше по околу 100 јени за долар, а сега е околу 150 јени за долар. Кога го претвораме јапонскиот БДП во долари, со поместување на јенот од 100 на 150 на долар, една третина од јапонскиот БДП исчезнува, објаснува Лахман.
„Ова може да биде привремен феномен, бидејќи јапонскиот јен ќе зајакне кога Јапонија ќе се префрли на поинаков тип на монетарна политика, така што БДП во долари исто така ќе се зголеми“, изјави Лахман за Bloomberg Adria Connect.
Растот на населението – кец во ракавот на долг рок
Сепак, тоа не значи дека Јапонија не губи голема трка. Германија, која и самата се соочува со економска стагнација и песимистички изгледи за долгорочен раст, ја симна од тронот од позицијата на трета по големина економија во светот.
Тие најверојатно ќе бидат заменети со Индија пред крајот на оваа деценија. Една предност што ја има Индија пред Германија и Јапонија е растот на населението.
„Ако ја споредиме Индија со Кина, евидентно е и дека работоспособното население во Кина се намалува. Очекувам дека Индија ќе биде една од најголемите економии поради населението и дека јазот меѓу Индија и Кина ќе се намали во следните 10 години“, рече Лахман.
Крај на кинеското економско чудо
И покрај големите очекувања по завршувањето на строгите карантини на Ковид, Кина во 2023 година не успеа да ја доведе својата економија во посакуваната брзина. Домашната потрошувачка и индустриската активност остануваат слаби, а кризата во секторот на недвижности е уште еден во низата проблеми што властите во Пекинг мора да ги надминат на патот кон амбициозните економски цели.
Сè поизвесно е – Кина ја губи трката за врвот на светската економија, која пред пандемијата на Ковид беше практично загарантирана на почетокот на следната деценија. Според проценките на аналитичарите на Блумберг, растот на БДП на Кина ќе биде 3,5 отсто во 2030 година, 2,8 отсто во 2040 година и близу еден отсто во 2050 година.
Со тие проекции, Кина само ќе ја надмине американската економија во средината на 2040-тите, но дури и тоа ќе биде само привремено.
„На кинескиот пазар на станови и кредити се создаде балон кој сега пукна. Износот на кредитите се зголеми на 100 отсто од БДП, додека станбениот сектор сочинува 30 отсто од економијата, така што неговиот пад има значителни последици за целата економија. Кина се движи кон она што ќе биде изгубена економска деценија. Растот од осум проценти што го имаше некогаш ќе се намали на два проценти, што не е подобро од Соединетите Американски Држави. Кина е во длабока неволја и нема да излезе од овој хаос наскоро“, вели Лахман.
Дали недвижностите повторно ќе го вовлечат светот во рецесија?
Секторот на недвижности може да биде болна точка и за американската економија и покрај тоа што ја одржува на врвот на светската економија. Шокот за 20 трилиони долари тежок сектор на комерцијални недвижности е одамна очекуван – но со промените во секторот, драстичното опаѓање на цените на канцелариските простори и долговите кои доаѓаат, последиците се неизбежни.
Во Соединетите Држави, околу 70 проценти од долгот за комерцијални недвижности што доспеваат во 2025 година го издаваат регионалните заемодавачи, а остатокот го држат најголемите 25 банки. Во Европа, изложеноста на секторот на комерцијални недвижности е мешана – но некои економисти веруваат дека тоа би можело да биде одлучувачки фактор за тоа дали светот ќе западне во уште една голема рецесија.
„Имаме повеќе од трилион долари заеми кои доспеваат следната година. Тешко е да се предвиди како ќе се наплатат тие заеми, особено ако се погледне секторот на комерцијални недвижности, кој беше пазар од 3,2 трилиони долари. Цените паднаа за 40 отсто во САД, бидејќи луѓето не се враќаат во канцелариите и треба да се акумулираат загуби од над трилион долари“, заклучи Лахман.
