На почетокот на неделата започна годишната конференција во Брисел за буџетот на ЕУ за 2024 година, на која свое излагање имаше и Кристалина Георгиева, извршен директор на ММФ.
Порталот Financije.hr пренесува главните карактеристики на презентацијата кои се однесуваат на моменталната состојба и иднината на Европската Унија во однос на внатрешната и надворешната економска политика.
Да потсетиме, и самата Георгиева седум години работеше во Европската комисија, вклучително и на местото потпретседател за буџет и човечки ресурси – па добро е упатена во европските ситуации. „Моите забелешки ќе имаат три дела. Прво, некои размислувања за глобалната средина, тешко место за трговските нации. Второ, неколку збора за ЕУ на следната генерација, со забелешка за нејзините досегашни успеси и осврт на почетните лекции. А потоа, на крајот, краток преглед на моите размислувања за патот напред“, објави таа во воведот.
Глобална средина – можете да го видите и сонцето и некои темни облаци
„Да почнам со сонцето“. По глобалниот пораст на инфлацијата до нивоа што многу луѓе никогаш не го виделе во својот живот, се чини дека цврстата монетарна политика на ЕЦБ функционира. Ова е нешто на што морам да внимавам бидејќи сè уште не е готово. Но, да, изгледа ветувачко: инфлацијата се спушти од вознемирувачки високите врвови и нема длабока рецесија во Европа“, таа најпрво изнесе позитивна точка за состојбата со инфлацијата.
Покрај тоа, таа предупреди дека „главните централни банки повеќе нема да маршираат во чекор, како што направија за време на неодамнешниот циклус на зголемување на стапките. Не. Отсега, секоја валутна зона ќе треба да си трасира свој пат. Има разлика во каматните стапки, а можеби и некои движења на курсот“.
Георгиева како главен проблем го гледа растот
„Нашите изгледи за светската економија покажуваат дека глобалната економија се враќа на прилично слаб тренд на раст. Да, американската економија сè уште изгледа како да работи со полн капацитет, но веројатно нема да трае долго. Во Кина, проблемите со недвижностите влијаат на изгледите. Во Европа, растот на продуктивноста заостанува, што одразува многу помалку приватни инвестиции во нови технологии отколку во САД. Затоа велиме дека е клучно да се продолжат структурните реформи и да се зголемат иновациите и инвестициите. На Европа и треба побрз раст на продуктивноста, а тоа значи реформи – вклучително и трансформациски во енергетската и дигиталната арена и завршување на единствениот пазар“, ја анализира таа потребата да се достигне глобален технолошки развој.
Георгиева го гледа долгот како втор најголем проблем за ЕУ.
„По два огромни шока – пандемијата и шокот за снабдување со енергија предизвикани од руската инвазија на Украина – многу земји носат многу тежок товар на јавниот долг. Затоа велиме дека многу земји сега мора да спроведат разумна, добро артикулирана среднорочна фискална консолидација за обнова на резервите – се разбира, соодветно приспособени на спецификите на земјата. Низок раст, висок долг. Не е добро место да се започне голем притисок за обезбедување чиста енергија и борба против климатските промени. Но, да бидеме јасни: ако не победиме во борбата против климатските промени, целото човештво заедно, сите ќе страдаме“, предупреди таа.
Еден од најјасните случаи за заедничко дејствување, според првиот човек на ММФ, може да се најде во областа на климата и енергетската безбедност.
Како што ќе покаже новиот документ на ММФ што ќе излезе на крајот на месецот, целите на европската клима и енергетска безбедност се целосно комплементарни.
„За оние од вас кои бараат добро читање, обрнете внимание на трудот со наслов „Добивки од енергетската безбедност од зајакнувањето на европската климатска акција“. Како што покажа неодамнешниот шок во снабдувањето со гас, Европа ќе остане ранлива се додека е зависна од увезените фосилни горива. За само една година – 2022 година – сметката за увоз на фосилни горива во ЕУ се удвои, на повеќе од 5 отсто од БДП. Зазеленувањето на снабдувањето со енергија во Европа е најдоброто решение за енергетската безбедност. Никој не може да го блокира ниту ветрот ниту сонцето!“, нагласи Георгиева.
„Сепак, знаеме дека обемот на дополнителните инвестиции потребни за да се стигне од тука до таму – до нето нула емисии до 2050 година и до енергетски безбедна Европа – ќе биде огромен. „Обезбедувањето дека оваа транзиција ќе се случи и покрај безброј други фискални притисоци бара интелигентен пристап“, предупреди таа.
Живееме во период на напнатост
Во ММФ се загрижени за билатералните трговски битки, подигнувањето на трговските бариери, економската принуда.
„Тие се штетни за глобалниот раст и и штетат на нашата способност да ги решаваме глобалните проблеми. Ние не креираме национална политика – а особено не политика за национална безбедност. Она што го правиме е да ги земеме виталните знаци на економиите на нашите членови и да ги квантифицираме трошоците и придобивките од изборот што го прават нашите членови“, посочи таа.
Истражувањето на ММФ покажува дека од руската инвазија на Украина, растот на трговијата меѓу земјите во политички оддалечените блокови е забавен за 2,4 процентни поени повеќе отколку трговијата меѓу тесно поврзаните.
Уште еднаш, нагласи таа, ЕУ треба да се обедини – со фокус на помагање за зголемување на јавните и приватните инвестиции во најисплатливите и најефикасните области.
„Ве замолувам да воспоставите нова повеќегодишна финансиска рамка која ќе биде пропорционална на огромните предизвици што претстојат. Ве молиме сите: немојте само да го правите она што може да биде популарно дома, правете го она што е правилно за Европа! Европа е посилна заедно, Европа е побогата заедно, Европа е поважна заедно“, рече Георгиева на крајот од своето обраќање пред европските политичари.
